Section outline

  • Γενικά

    Σύμπτυξη όλων Ανάπτυξη όλων

  • Συνοπτικό Περιεχόμενο Μαθήματος

    Στο πλαίσιο του μαθήματος «Κλιματική Αλλαγή και Χωρική Διακυβέρνηση» του ΔΠΜΣ «Πολεοδομία – Χωροταξία» της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., επιχειρείται η εξοικείωση των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών με:

    • τις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία (π.χ. κλιματική αλλαγή) και τις επιπτώσεις τους στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον,
    • τις νέες έννοιες που υπεισέρχονται στον σχεδιασμό και συνδέονται, μεταξύ άλλων, με την επιτυχή διαχείριση των προκλήσεων αυτών (π.χ. χωρική διακυβέρνηση, συμμετοχή, ανθεκτικότητα),
    • τις αντίστοιχες σχεδιαστικές προσεγγίσεις (π.χ. συμμετοχικός σχεδιασμός),
    • τους τομείς που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σήμερα στο πλαίσιο της επιδίωξης του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης (π.χ. βιώσιμη κινητικότητα στο αστικό περιβάλλον) και της αντιμετώπισης των σύγχρονων προκλήσεων,

    στοχεύοντας στην ανάπτυξη ενός γόνιμου προβληματισμού και την απόκτηση της σχετικής γνώσης για τη διαχείριση και επίλυση των σύγχρονων σχεδιαστικών προβλημάτων χωρικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού σε τοπική και υπερτοπική κλίμακα.

    Ενδεικτικές Ενότητες

    Προκλήσεις αστικού/περιαστικού χώρου ως προϊόν της Κλιματικής Αλλαγής (ΚΑ) – Όξυνση προβλημάτων από την ένταση των επιπτώσεων της ΚΑ στον 21ο αιώνα – Αντιμετώπιση επιπτώσεων ΚΑ – Επιδίωξη στόχων βιώσιμης ανάπτυξης αστικού/περιαστικού χώρου.

    Νέες έννοιες και προσεγγίσεις συλλογικής δράσης στον αστικό/περιαστικό χώρο – Ανάδειξη συνεργατικών μορφών σχεδιασμού και χάραξης χωρικών και άλλων πολιτικών, με πεδίο εφαρμογής τον αστικό και περιαστικό χώρο.


  • Διδακτική Ομάδα

    • Μαρία Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια ΣΑΤΜ-ΜΓ ΕΜΠ (Συντονίστρια)
    • Ακριβή Λέκα, Δρ ΕΜΠ, ΕΔΙΠ
    • Ευθύμιος Μπακογιάννης, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ
    • Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, Δρ. ΑΤΜ ΕΜΠ ΕΔΙΠ


  • Δομή Μαθήματος

    Ενότητα Ι: Κλιματική Αλλαγή

    Μαρία Π. Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια ΣΑΤΜ, Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, Δρ. ΑΤΜ ΕΜΠ ΕΔΙΠ

    • Ανάπτυξη θεωρητικού υποβάθρου σε θέματα κλιματικής αλλαγής, προσαρμογής και τρωτότητας.
    • Επιπτώσεις του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής στο αστικό / περιαστικό περιβάλλον.
    • Αποτελεσματική διαχείριση πόρων – ανθεκτικότερες υποδομές για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ΚΑ στον αστικό / περιαστικό χώρο.

     

    Ενότητα ΙΙ: Οι έννοιες της Ανθεκτικότητας και της Φέρουσας Ικανότητας στον Σχεδιασμό υπό το πρίσμα της Κλιματικής Αλλαγής

    Ακριβή Λέκα, Δρ. ΕΔΙΠ ΕΜΠ

    • Χωρικός Σχεδιασμός για μια βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη
    • Κλιματική Αλλαγή και η σημασία της Φέρουσας Ικανότητας στον Χωρικό Σχεδιασμό

    Ενότητα ΙΙΙ: Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης/Κινητικότητας και Κλιματική Αλλαγή

    Ευθύμιος Μπακογιάννης, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ

    • Μεθοδολογία εμπλοκής των πολιτών στον σχεδιασμό – Το παράδειγμα της βιώσιμης κινητικότητας.
    • Εργαλεία προσέγγισης αστικών αντικειμένων –  πολεοδομίας, μεταφορών, περιβάλλοντος, οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής πολιτικής, υγείας, ασφάλειας, ενεργειακής κατανάλωσης κ.λπ.
    • Διαδικασίες συντονισμού μεταξύ των διαφόρων βαθμών αυτοδιοίκησης και μεταξύ των γειτονικών γεωγραφικά Δήμων και Περιφερειών.


  • Επιδιωκόμενοι Στόχοι Μαθήματος

    Οι επιδιωκόμενοι εκπαιδευτικοί στόχοι επικεντρώνονται στα ακόλουθα ζητήματα:

    • Εμβάθυνση στις βασικές έννοιες της ΚΑ, της βιώσιμης ανάπτυξης, της διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος με έμφαση στον αστικό / περιαστικό χώρο
    • Εξοικείωση σε θέματα που αφορούν στην προσαρμοστικότητα των πόλεων και περιοχών στις νέες συνθήκες ΚΑ και στον σχεδιασμό παρεμβάσεων που μειώνουν την τρωτότητα και συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα του αστικού και περιαστικού χώρου
    • Εμβάθυνση στις σύγχρονες προκλήσεις αστικών / περιαστικών περιοχών και στα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης
    • Εμβάθυνση στην έννοια της συμμετοχικής προσέγγισης του σχεδιασμού (χωρικού, τομεακού, αναπτυξιακού κ.λπ.) σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο – Κλασσικές και  διαδικτυακές προσεγγίσεις συμμετοχικής διαδικασίας
    • Ζητήματα αποτελεσματικότητας και συνεκτικότητας ασκούμενων πολιτικών στον αστικό / περιαστικό χώρο
    • ΚΑ και βιώσιμη κινητικότητα (ΒΚ) – Η ΒΚ ως μία στρατηγική βελτίωσης της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος – Καλές πρακτικές – Πρότυπα συμπεριφοράς μετακινήσεων


  • ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

  • Θέμα Εξαμήνου

    Η χωρική αναφορά της εργασίας του μαθήματος – αστικό ή περιφερειακό επίπεδο – μπορεί κάθε φορά να διαφέρει, ανάλογα με το προς μελέτη πρόβλημα. Είναι σαφές όμως ότι τόσο οι αστικές περιοχές, κυρίως εξ αιτίας της έντασης του φαινομένου της αστικοποίησης, όσο και οι περιφέρειες στο πλαίσιο επιδίωξης αναπτυξιακών στόχων, επηρεάζονται καθοριστικά από την αυξανόμενη συχνότητα και ένταση των επιπτώσεων σύγχρονων προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή, με προφανείς επιπτώσεις στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, στις υποδομές, στην οικονομία, αλλά και στην ίδια την κοινωνία.

    Αντικείμενο Εργασίας Ακαδ. Έτους 2024-25

     

    “New European Bauhaus: Ανάπτυξη σχεδίου για μια πόλη χωρίς αποκλεισμούς”

     

    Το Bauhaus είναι γνωστό ως η καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή που ιδρύθηκε από τον Βάλτερ Γκρόπιους με πνεύμα ανοιχτότητας για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής. Ουσιαστικά το Bauhaus κατάφερε να καταστήσει την τέχνη αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας προωθώντας πρακτικές εφαρμογές υψηλής αισθητικής και χρηστικότητας και αναπτύσσοντας νέες ιδεές για μια καλύτερη κοινωνία. Η σχολή Bauhaus επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού

     

    Το 2021, η ΕΕ ανακοίνωσε την πρωτοβουλία New European Bauhaus (NEB), μια διεπιστημονική πρωτοβουλία με στόχο τη ωρίμανση νέων ιδεών που θα σχεδιάσει ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον συνδυάζοντας την τέχνη, τον πολιτισμό, την κοινωνική ένταξη, την επιστήμη και την τεχνολογία. Το ΝΕΒ επιδιώκει να λειτουργήσει ως μία γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη και την τεχνολογία με την τέχνη και τον πολιτισμό. Προωθώντας βιώσιμες λύσεις για τον μετασχηματισμό του δομημένου περιβάλλοντος και του τρόπου ζωής στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.

     

    Πέραν λοιπόν της αισθητικής και πολιτιστικής διάστασης στο ΝΕΒ πλέον εμπεριέχεται η περιβαλλοντική και οικονομική στοχεύοντας: α) στην ποιότητα της εμπειρίας (αισθητική, και περιβαλλοντική αναβάθμιση), β) το βιώσιμο σχεδιασμό (κυκλικότητα) και γ) την συμπερίληψη (προσβασιμότητα, άμβλυνση οικονομικών ανισοτήτων). Το NEB επιδιώκει να μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία σε μια πολιτιστική, ανθρωποκεντρική ρεαλιστική εμπειρία, συνδέοντας διαφορετικές πραγματικότητες δημιουργώντας προσιτές χωρίς αποκλεισμούς ελκυστικές λύσεις στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής με σεβασμό στην ποικιλομορφία των τόπων, των παραδόσεων και των πολιτισμών στην Ευρώπη και όχι μόνο. Χρησιμοποιεί την καινοτομία και τη δημιουργικότητα στοχεύοντας στη ποιότητα ζωής των πολιτών σε σύγχρονες πόλεις χωρίς αποκλεισμούς.

     

    Το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus (ΝΕΒ) θέλει να:

    • -       προσελκύει κατοίκους εστιάζοντας στις γειτονιές 
    • -       παρέχει τα εργαλεία και την καθοδήγηση
    • -       σχεδιάζει εξατομικευμένες λύσεις σε επίπεδο κοινοτήτων
    • -       ενσωματώνει τις απόψεις διαφόρων ενδιαφερομένων στη διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης
    • -       δίνει προτεραιότητα στους ανθρώπους και την κοινωνική ένταξη αλλά και την οικονομία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ