Ειδικά Θέματα Ιστορίας Τέχνης 6ου, Εγκαταλειμμένα Κτίρια και Καλλιτεχνικά Ίχνη

Τίτλος Μαθήματος:

Εγκαταλειμμένα  Κτίρια και Καλλιτεχνικά Ίχνη

Διδάσκων: Θανάσης Μουτσόπουλος

Οι Αλλαγές Χρήσεων και οι αυξομειώσεις της αγοράς ακινήτων, σε συνδυασμό με κληρονομικά ζητήματα, έχουν αφήσει τις σύγχρονες μητροπόλεις με ένα τεράστιο απόθεμα κτιρίων χωρίς χρήση, πολύ συχνά δίπλα δίπλα σε απόλυτα λειτουργικά κτίρια. Αυτά τα σύγχρονα ερείπια συχνά καλύπτονται από μεγάλες επιφάνειες γκραφίτι και street art. Τα τελευταία χρόνια, με επίκεντρα μέρη όπως η Ιαπωνία ή η Ανατολική Ευρώπη, έχει ανοίξει μια καινούργια επιστημονική και καλλιτεχνική περιοχή, γύρω από την αστική εξερεύνηση. Η φωτογραφία ερειπίων, που μερικές φορές ονομάζεται Ruin Porn, είναι μια πρόσφατη κίνηση στη φωτογραφία που λαμβάνει ως θέμα τη φθορά του δομημένου περιβάλλοντος (πόλεις, κτίρια ή υποδομές). Ενώ τα «ερείπια» μπορεί να οριστούν ευρέως ως τα απομεινάρια των ανθρώπινων επιτευγμάτων, η «φωτογραφία ερειπίων» αναφέρεται συγκεκριμένα στην αποτύπωση της αστικής σήψης στις μεταβιομηχανικές περιοχές του κόσμου. Η φωτογραφία ερειπίων καταγράφει την εγκατάλειψη και την παρακμή των πόλεων κυρίως και έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για τον ρόλο της τέχνης σε διάφορα έργα αστικής ανανέωσης, αποκατάστασης και συντήρησης σε πόλεις σε όλο τον κόσμο.

Αν και βλέποντας μια πρόσφατη αναβίωση ως μια σύγχρονη μορφή φωτογραφίας που εστιάζει στην αστική παρακμή, οι ρίζες της προέρχονται από τις δημοφιλείς έννοιες του γραφικού, οι οποίες συχνά παρουσιάζουν μοτίβα που σχετίζονται με την αισθητική της εγκαταλελειμμένης και ερειπωμένης αρχιτεκτονικής. Τα θέματα είναι συνήθως μεγάλες βιομηχανοποιημένες πόλεις (π.χ. Νέα Υόρκη, Σικάγο ή Ντιτρόιτ), αλλά μπορεί να είναι οποιοδήποτε τοπίο, κτίριο ή συμβολική αναπαράσταση της σύγχρονης καταστροφής και της αποβιομηχάνισης. Οι δημοφιλείς βασικές φωτογραφίες των ερειπίων μπορεί να περιλαμβάνουν εγκαταλελειμμένα σπίτια, παραμελημένα εργοστάσια που έχουν απομείνει από τη Βιομηχανική Επανάσταση ή την άνθηση της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς και γέφυρες, εγκαταλελειμμένα οικόπεδα, ενοικιαστές ή πολυκατοικίες ή κατεστραμμένα θέατρα ή γραφεία.

Η θεματολογία των στένσιλ του Banksy επιτείνει αυτή την αίσθηση. Σημείο εκκίνησης αυτών των αισθήσεων, το παραβατικό στοιχείο της νυχτερινής δράσης των καλλιτεχνών του δρόμου. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι παράνομες πράξεις κάποιων graffitiwriters,  και οι βάνδαλοι με τους οποίους καμιά φορά συνδέονται, δεν είναι παρά εκδηλώσεις της γενικότερης παραβατικότητας των πολεοδόμων, των εργολάβων και των επιχειρηματιών που χώρισαν το αστικό τοπίο με δρόμους και έχτισαν ακατάλληλα κτίσματα πάνω στα ερείπια της παλαιότερης κατοίκησης, με γνώμονα πάντα και επίμονα το κέρδος, πάνω απ’ οποιαδήποτε άλλη σκέψη.  Όσο περνούν τα χρόνια γκραφίτι δραστηριότητας, νέοι γκραφιτάδες «πατάνε» (καλύπτουν) τα έργα των παλαιότερων (όσο κι αν αυτό θεωρείται ηθικά μεμπτό), και άλλοι πιο καινούργιοι πατάνε και τα επόμενα. Και σε κάθε παρόν αυτό που βλέπεις σ’ έναν δεδομένο τοίχο, δεν είναι παρά ο εξωτερικός φλοιός μιας παχιάς διαστρωμάτωσης από έργα. Αυτά τα παλίμψηστα παλιότερων γραφών μερικές φορές επανεμφανίζονται σαν τα Decollages.